Владимир Константинов: «Къырым сакинлери эски реберлерни корьмек истемейлер – янъылыкълар оладжакъ»

Къырымдаки кечиджи девир огге илерилей ве озь 100 куньлигине якъынлаша. Шу къыскъа вакъытта Джумхуриет балабан ёлны кечти, амма бу тек башы. Дюнья тарихинде олмагъан тарихий адым, Къырымнынъ реберлери огюнде чезиледжек чокътан-чокъ вазифелерни, меселелерни къойды. Къырыминформына берген интервьюсында Къырым Джумхуриети Девлет Шурасынынъ Реиси Владимир Константинов озьгюн юбилейи арфесинде агъымдаки вакъытнынъ меселелери акъкъында ве бутюн идаре къурулышларнынъ иляве этильген янъылыкълары кетишатында РФ янъы субъектининъ илерилемелери акъкъында икяе этти.

Шу вакъыт ичинде къырым акимиетининъ насыл енъишлери ве мувафакъиетсизликлери олды?

Енъишлери ве мувафакъиетсизликлерге нисбетен айтсакъ, мен конкрет мувафакъиетсизлклерни айтып оламам. Биз бизге такъдир айыргъан имкянлар черчивесинден арекет этемиз. Ойле адиселер ола ки, биз бильмеймиз ким ве не япар эди. Америкалылар ойле япмаз эдилер, авропалылар да, ве бизим шимдики теджрибемиз уникальдир.

Экинджи меселелерден бири малие саасы олды, ойле дегильми?

Эбет, оны банк саасына да аит олмасыны къайд этмек мумкюн. Амма учь ай девамында биз оны тешкиль эттик. Бу агъыр девир олды ве балабан ярдымны федераль меркези косьтерди. Шимди бу меселе енгиллеше, ве эки-учь ай ичинде биз банкларнынъ нормаль ишини кореджекмиз. Лякин банк саасы озю агъыр ве русие дереджесинине котерилюв джерьяны даа баягъы вакъыт аладжакъ.

Шу вакъыт девамында сиз Русие Федерациясынынъ Президенти Владимир Путиннен бир къач кере корюштинъиз. Биз онынъ халкъ огюнде чыкъашларыны яхшы билемиз. Амма бизге сизинъ теэссуратларынъыз меракълыдыр: къырым сакинлерине онынъ ярдымы не къадар дуюла ве о не вакъыткъа девам этеджек?

Мен чокъ президентлерини билем, ве эминликнен айтып олам, телевизордеки ресим – бу инсанларгъа теслим этильген сиясий шекильдир. Инсан озю исе асылында башкъаджа тасвирлене. Мен Януковични, Кучманы яхшы билем, Ющенконен таныш эдим. Путин шимдики девири ичюн стандартлыкъсызлыгъынен айырыла. Ойле дюньябакъышлы олгъан инсанда биринджи ерде девлет тура ве шу онынъ самимий нокътаи назарыдыр. Къалгъанында исе, о биз киби бир инсандыр.

Ойле темсилий бир кунь – референдумнынъ кечирмесине 100 кунь толаджакъ. Бу июнь 24-те оладжакъ. Сизде бу вакъыт ичинде озюнъизнинъ бир тимсалий кунюнинъиз бармы?

Бар, амма о тимсалий дегиль де, келишкендир – бу учь ай ичинде биз бутюн кечкен сенесинде къабул эткен къарарлар ве къанунлар колемини къабул эттик. 300-ден зияде весикъаларны къабул эттик. Микъдары акъкъында айтаджакъ олсакъ, дерт кере тез чалышамыз. Амма къарарларнынъ кейфиети акъкъында айтаджакъ олсакъ, шу нетиджени юзьлерге къошмакъ керек.

Шимди къырым сакинлерини Украинанынъ Дженюбий-Шаркънинъ такъдири къасеветлене. Референдумдан огюне мен Анатолий Вассерманнынъ Къырым Русиеге Дженюбий-Шаркъсыз Русиенен бирлешмемеге керекмей эди деген бир меракълы фикирини окъудым. Къырым беклемек керек эдими ве берабер кетмек имкяны бар эдими?

Ёкъ. Къырымнынъ озь ёлу бар ве о Дженюбий-Шаркънен къарышмай, рус дюньясы черчивесинде биле. Украинада вакътынджа нацист гъаеси укюм сюре. О насыл олды, бу башкъа меселе. Амма шимди олар акимиетке кельдилер ве олар чокълукътыр.

Къырымнынъ Везирлер Шурасында биринджи истифалар олып кечти ве биринджи вице-премьер Темиргалиевнинъ истифасыны кутьлевий хабер васталары онынъ ишинен Москвада ве Девшурасында мемнюн олмагъанынен багълай эдилер. Шимди Девшурасы ве Везшурасы не къадар синхрон чалышалар?

Мында Аксенов ким олгъаныны ве Константинов ким олгъаныны анъламакъ керек. Оны анъласанъ, оларнынъ арекетлерини пек енгиль анъламакъ мумкюн. Биз онен бир олмагъа меджбурмыз, истедикми ёкъмы бизни такъдир багълады. Эгер о четке чекильсе – эляк оладжакъ, мен чекильсем, мен оледжем. О ве мен шуны анълаймыз. Шуны да эр кес анълай – биз буны яптыкъ, ве бизим такъдиримиз – шу тарихий ёлны кечмектир.

Депутатларнен насыл олмалы? Екяне Русиенинъ джедвели регионлар фыркъасынынъ джедвелинден чокъ фаркълы оладжакъмы?

Эльбетте, бу бир проблемдир. Эр кес янъы инсанларны корьмек истей, амма суаль пейда ола – оларны къайдан алмалы? Эр алда биз къырым инсанларны корьмек истеймиз. Онъа бакъмадан 50 % зияде янъы инсанлар оладжакъ.